U herkent het wel, u bestelt wat online of u sluit een telefoonabonnement af en u wordt gevraagd akkoord te gaan met de algemene voorwaarden. Deze algemene voorwaarden zijn vaak erg lang en niet iedereen zit natuurlijk te popelen om deze door te nemen. U herkent de algemene voorwaarden ook vaak aan die kleine letters die in beeld komen als er een reclame voorbijkomt op televisie. Misschien heeft u niet altijd zin om deze door te lezen, maar die lange stukken tekst of die kleine letters kunnen wel erg van belang zijn als u een overeenkomst sluit.

Maar wat zijn die algemene voorwaarden nou eigenlijk en wat als deze onredelijk bezwarend zijn? In dit artikel wordt er antwoord gegeven op deze twee vragen.  

Wat zijn algemene voorwaarden?
Art. 6:231 sub a BW bepaalt dat algemene voorwaarden bedingen zijn die opgenomen worden in overeenkomsten. Dit kunnen schriftelijke, maar ook mondelingen bedingen zijn. Kernbedingen vallen hier niet onder. Dit zijn bedingen die de kern van de prestaties aangeven. Bedingen in een overeenkomst die de prijs of de aanwijzing van de zaak omschrijven, vallen dus niet onder de algemene voorwaarden. Indien het niet duidelijk is of een beding onder de algemene voorwaarden valt of een kernbeding betreft, dan zal de rechter hierover uitspraak doen. Een ander punt waar je algemene voorwaarden aan kunt herkennen is dat zij in meerdere overeenkomsten opgenomen kunnen worden. De voorwaarden zijn immers algemeen van aard en zij zijn daarom vatbaar voor meermalig gebruik.

Wat mag er wel en niet worden opgenomen in algemene voorwaarden?Soms kunnen de algemene voorwaarden bezwarende bedingen bevatten voor de consument. Daarom wordt de consument door de wet beschermd. Art. 6:233 BW bepaalt dat algemene voorwaarden is twee gevallen vernietigbaar zijn:

1. indien het beding onredelijk bezwarend is; en
2. indien de gebruiker (dus degene die de algemene voorwaarden aan u ter hand stelt) de consument niet de mogelijkheid geeft om kennis te nemen van de algemene voorwaarden.

Of een beding onredelijk bezwarend is, dient te worden bepaald aan de omstandigheden van het geval. Zo wordt er gekeken naar de aard en de overige inhoud van de overeenkomst: zijn de algemene voorwaarden bijvoorbeeld door de gebruiker eenzijdig opgesteld of heeft de consument daar invloed op kunnen uitoefenen? De toetssteen ‘onredelijk bezwarend’ is dus erg breed en vaag. De wetgever heeft daarom een zwarte- en grijze lijst in de wet opgenomen.

De zwarte lijst is te vinden in art. 6:236 BW. In deze lijst staan bedingen die per definitie onredelijk bezwarend zijn. Bent u dus akkoord gegaan met bepaalde algemene voorwaarden en betreffen die bedingen die op de zwarte lijst staan, dan kunt u dat betreffende beding vernietigen. Dit houd in dat het beding dan niet meer geldig is. U dient zich hier wel op te beroepen.

De grijze lijst is te vinden in art. 6:237 BW. Deze bedingen zijn niet per definitie onredelijk bezwarend, maar kunnen dit wel zijn. Dit houdt in dat als een van de bedingen genoemd in deze lijst van toepassing zijn voor u, u een beroep kunt doen op de vernietigbaarheid van dit beding. Maar let op, de tegenpartij heeft dus de mogelijkheid om tegenbewijs te leveren. De tegenpartij heeft de mogelijkheid om te bewijzen dat het beding toch niet onredelijk bezwarend is in uw geval.

Het verschil tussen bedingen op de zwarte- en grijze lijst is dus dat bedingen op de zwarte lijst per definitie onredelijk bezwarend zijn, en die op de grijze lijst vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn.  

Maar wanneer ben je nou eigenlijk als consument gebonden aan de algemene voorwaarden? Daar zal de volgende maand in een vervolg-artikel op ingegaan worden.

Geschreven door Kelly Hoek en Hafida Sallouf