Inleiding:

Het kan ons allemaal overkomen. Door een onvoorziene gebeurtenis kan men in financiële problemen raken. Denk bijvoorbeeld aan ontslag, ziekte of een echtscheiding. In deze situaties komt het socialezekerheidsrecht in beeld. Dit rechtsgebied houdt zich bezig met de verschillende soorten uitkeringen die Nederland kent. Zo kan men bij ontslag terugvallen op een tijdelijke WW-uitkering, wordt ziekte opgevangen door de Ziektewet en lost een arbeidsongeschiktheidsuitkering problemen op voor mensen met een (arbeids)handicap. Maar indien men om wat voor reden dan ook niet in aanmerking komt voor deze uitkeringen kan een bijstandsuitkering uitkomst bieden.

Voorwaarden:
De voorwaarden voor een bijstandsuitkering zijn vastgelegd in de Participatiewet. Om in aanmerking te komen zullen er aan drie centrale vereisten moeten worden voldaan:

• De aanvrager heeft de Nederlandse nationaliteit;
• De aanvrager woont in Nederland en;
• De aanvrager heeft onvoldoende financiële middelen om te voorzien in zijn levensonderhoud.

Vereist is dus dat u Nederlander bent. Daarnaast moet u in Nederland wonen. Overigens wordt een uitzondering gemaakt voor vreemdelingen die rechtmatig in Nederland verblijven. Ook zij kunnen recht hebben op bijstand.

Financiële middelen
De belangrijkste voorwaarden voor bijstand is dat u onvoldoende eigen middelen heeft om in uw levensonderhoud te voorzien. Dit zal vaak het geval zijn wanneer u werkloos bent. Een ander onderdeel van deze voorwaarde ziet op uw vermogen. Uw vermogen is de waarde van al uw bezittingen, verminderd met uw schulden. Uw vermogen mag niet hoger zijn dan het maximumvermogen. Dit is voor alleenstaanden €6.120,-. Voor alleenstaande ouders en gehuwden is dit €12.240,-. Indien u dus meer vermogen heeft dan het voor u geldende maximumvermogen, heeft u geen recht op een bijstandsuitkering.

Geen recht op bijstand in bepaalde situaties:
In bepaalde situaties maakt u geen aanspraak op een bijstandsuitkering. Dit is het geval indien u in detentie zit, u minderjarig bent of wanneer u studeert. Gedetineerden worden geacht geen noodzakelijke kosten te hebben, minderjarigen worden geacht verzorgd te worden door hun ouders en studenten kunnen aanspraak maken op andere sociale voorzieningen, zoals studiefinanciering.

Hoogte van de uitkering:
Voor alleenstaanden is de hoogte van de bijstandsuitkering €999,70 per maand. Voor gehuwden bedraagt de uitkering €1428,14 per maand. Alleenstaande ouders hebben recht op hetzelfde bedrag als alleenstaanden. Omdat alleenstaande ouders doorgaans meer kosten hebben dan alleenstaanden, wordt er compensatie geboden door middel van het kindgebonden budget en de kinderbijslag.

Verplichtingen van bijstandsgerechtigden:
Bijstand is een recht. Maar tegenover rechten horen ook verplichtingen, zo vindt de wetgever.
Uitgangspunt van de bijstand is dat u zo snel mogelijk weer aan het werk moet, zodat u zelf in uw levensonderhoud kunt voorzien. De gemeente moet u hierbij ondersteunen, maar de gemeente verwacht daarbij wel uw medewerking. Zo zult u gehoor moeten geven aan oproepen van de gemeente om uw situatie te bespreken. Ook moet u actief op zoek gaan naar een baan. U zult moeten solliciteren, uitzendbureaus moeten benaderen en eventueel een door de gemeente aangeboden baan moeten accepteren, ook als deze baan onder uw opleidingsniveau ligt.

De gemeente kan u verplichten om maatschappelijk nuttig werk te verrichten, zonder dat u daar extra geld voor ontvangt. U kunt hierbij denken aan het wekelijks opruimen van straatvuil. Voor mensen die geen Nederlands spreken geldt bovendien de verplichting om Nederlands te leren. Komt u uw verplichtingen onvoldoende na, dan kunt u gekort worden op uw uitkering.

Ontheffing van de verplichtingen:
Er zijn omstandigheden denkbaar waarin het voor u redelijkerwijs onmogelijk is om aan deze verplichtingen te voldoen. Dit kan zich bijvoorbeeld voordoen als u de zorg draagt voor jonge kinderen of omdat u wegens psychische problemen (tijdelijk) niet in staat bent om te solliciteren. In deze situaties kunt u vragen om ontheffing te krijgen van uw verplichtingen. Uw uitkering zal dan niet worden verlaagd.

Conclusie:
Al met al is het prettig om te weten dat er een sociaal vangnet is indien u zich in een vervelende situatie bevindt. Toch blijkt uit het voorgaande dat de bijstand zeker geen prettige aangelegenheid is. U dient te voldoen aan veel verplichtingen en zo goed mogelijk mee te werken met de gemeente om u weer aan het werk te helpen. Indien u vragen heeft over de bijstand of de daarbijhorende verplichtingen dan staat Wetswinkel Delfland uiteraard voor u klaar.

Geschreven door Armando Mostert