Inleiding
Scheidingen zijn geen pretje. Wanneer u gaat scheiden van uw partner is het meestal de bedoeling dat u de inboedel gaat verdelen. Maar veel Nederlandse gezinnen hebben een huisdier waar zij zeer aan gehecht zijn. Wat moet er gebeuren met ‘Fikkie’ wanneer u en uw partner uit elkaar gaan? Heeft het huisdier ook speciale rechten wanneer het aankomt op de scheiding van de baasjes? 

Verdeling van de inboedel
Als u besluit om te gaan scheiden, het samenlevingscontract te verbreken of uit elkaar te gaan als geregistreerde partners, moet de inboedel worden verdeeld. De spullen of inboedel waarvan u de wettelijke eigenaar bent, kunt u meenemen. In het Nederlandse recht behoort het huisdier ook tot de inboedel. Een huisdier wordt namelijk gezien als een zaak. Ze hebben dezelfde positie als bijvoorbeeld een bank of een collectie boeken. Dit klinkt u misschien vreemd in de oren, maar zo is het in de wet geregeld. 

Wanneer u de wettelijke eigenaar van het huisdier bent, behoort deze met u mee te gaan wanneer u vertrekt. Er is geen aparte regeling in het personen- en familierecht met betrekking tot een huisdier. Er is wel een aparte wet voor dieren, de Wet Dieren. In deze wet wordt echter alleen de algemene zorgplicht voor huisdieren vermeld. In een zaak in 2013 heeft de Limburgse rechtbank besloten dat ‘de hond een van partijen afhankelijk levend wezen is voor wiens welzijn partijen als gezamenlijke eigenaren verantwoordelijk zijn’ (ECLI:NL:RBLIM:2013:CA0058).

Compensatie
Wanneer een huisdier wordt gekocht tijdens een relatie, ontstaat vaak een band met het dier tussen beide partners. De verdeling van huisdieren tijdens een scheiding is dan ook vaak erg emotioneel. Wanneer beide partners het huisdier willen hebben, moet de persoon die uiteindelijk zonder dier achterblijft worden gecompenseerd. Wanneer het gaat om een dier met een stamboom, moet hier rekening mee worden gehouden. Hoe meer het dier waard is, hoe meer compensatie moet volgen voor de partner die met lege handen achterblijft.

Onduidelijk wie de eigenaar is
Soms is het niet duidelijk wie de eigenaar van het huisdier is. Het komt dan aan op de beslissing van de rechter. Deze zal kijken wie het dier heeft gekocht, wie het dier heeft betaald, wie op het inentingsformulier staat, de persoon die staat geregistreerd wanneer sprake is van een stamboom en alle andere elementen die van belang zijn. Wanneer mensen in gemeenschap van goederen zijn getrouwd, wordt door de rechter een belangenafweging gemaakt. Als er kinderen in het spel zijn die gehecht zijn aan het huisdier, zal de rechter vaker het dier toewijzen aan de ouder die de voogdij over de kinderen heeft gekregen. Ook wordt gekeken naar de huisvesting van een partner na de scheiding en welke omgeving het beste is voor het dier. Een drukke baan is een van de elementen die de rechter meeneemt in de beslissing.

Omgangsregeling
In de situatie dat u beide geen afscheid kan nemen van het huisdier, kunt u denken aan een omgangsregeling. Dit lijkt erg op dezelfde omgangsregeling die voor kinderen in een scheiding kan worden opgesteld. De afspraken omtrent de regeling moeten worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant. Hierdoor blijven beide partners eigenaar van het huisdier. In het convenant moeten zaken zijn geregeld zoals wie het dier op welke momenten heeft en hoe de vaste kosten en/of eventuele incidentele kosten, bijvoorbeeld een bezoek aan de dierenarts, moeten worden verdeeld.

Geschreven door Fabian Strooper en Rebecca Mergler